کتاب راهنمای معلم علوم و فنون ادبی ناجی مفاهیم پیچیده

کتاب راهنمای معلم علوم و فنون ادبی به دو بخش تقسیم می شود:

بخش اول ( کلیات ) :

1_ مبانی درسی علوم و فنون ادبی دوره دوم متوسطه
2_ رویکردهای حاکم بر برنامه درسی
3_ اصول برنامه درسی
4_ اهداف آموزشی کل کتاب
5_ اهداف برنامه درسی علوم و فنون ادبی
6_ ساختار کتاب

بخش دوم ( بررسی درس ها ) :

1_ اهداف آموزشی درس
2_ روش های پیشنهادی تدریس
3_ دانش افزایی
4_ پاسخ خودارزیابی
در این کتاب که برای معلمین تالیف و طراحی شده, هدف بهره بری از دانش معلمین و استفاده از روش های نوین و پیشرفته برای درک, آموزش و تربیت دانش آموزان آینده ساز و آشنا با متون ادبی است, دانش آموزانی که توانایی تحلیل متون مختلف را دارا باشند و بتوانند از آن در گفتار خود نیز استفاده کنند؛
همچنین جوانان آینده سازی که با درک کامل این درس تبدیل به بزرگان این کشور خواهند شد و باعث شکوفایی زبان ادبیات فارسی در آینده های دور و نزدیک خواهند شد و این معلمین و خانواده هایشان هستند که به آنها افتخار خواهند کرد.
و اینگونه باید برای دانش آموزان تلاش کرد و بهترین شیوه های آموزش را برای آنها به کار برد تا برای آنها قابل درک تر باشد.
این کتاب برپایه کتاب های فارسی سال های ابتدایی و راهنمایی است و مدرسین این کتاب باید آشنایی کامل با این کتاب ها را داشته باشند تا بتوانند برپایه آن دروس جدید را به دانش آموزان در این درس منتقل کنند.
در این درس به مهارت های گفتاری و کلامی شما افزوده خواهد شد و یاد خواهید گرفت که متون ادبی را خوانده و آن را قبل از هرچیز درک کنید و چه بسا خودتان بتوانید از این درس در آینده برای نوشتن متون ادبی بهره ببرید چرا که مهارت بسزایی کسب خواهید کرد؛ یعنی دانش آموز باید یاد بگیرد که متون ادبی را درک کند و در مواقع لازم از آن در گفتار خود هم استفاده کند.
با توجه به رویکرد مهارتی که در موارد بالا ذکر کردیم؛ دریافتیم که مهارت بررسی متن اهمیت بسیاری دارد و معلمین باید به این بخش توجه زیادی داشته باشند به اصطلاح این مورد را کالبد شکافی متن می گویند؛
یعنی دنش آموز می آموزد که با کالبدشکافی متن فهم و درک آن را برای خود یا دیگران راحت تر کند؛
همانطور که در کتب فارسی سالهای مختلف تحصیل میبینیم که بعد از هر درس آن را به قلمرو های مختلف تقسیم بندی می کنند و ذهن مارو به چالش می کشند,
بهترین و ساده ترین روش در این درس هم این است که متون ادبی را برای کالبدشکافی به سه قلمرو :
زبانی, ادبی و فکری تقسیم کنیم.

در ادامه برای درک بیشتر علوم و فنون ادبی با این سه قلمرو آشنا می شویم:

1 ) قلمرو زبانی: در این قسمت واژگان مورد بررسی قرار می گیرند و نوع ساختمان آنها را می یابیم و روابط معنایی مانند ترادف, تضاد, تناسب و… در قسمت واژگان کشف میکنیم و در بخش دستوری کلمات و جملات را از دید ترکبیات و قواعد دستوری مورد بررسی قرار میدهیم.
2 ) قلمرو ادبی: در این بخش شیوه به کارگیری نویسنده از عناصر مختلف برای زیباسازی متن را بررسی می کنیم که از سطوح آوایی یا موسیقیایی یعنی یافتن وزن و قافیه و …/ سطح بیانی یعنی بررسی از دید مسایل علم و بیان مانند تشبیه و کنایه و…/ سطح بدیع معنوی یعنی باز خوانی متن از دید تناسب های معنایی مانند ایهام استفاده کنیم.
3 ) قلمرو فکری: این بخش به بررسی متن از زاویه ویژگی های فکری, روحیات, گرایش ها, نوع نگر به جهان و دیگر جنبه های فکری بررسی می شود.
به خاطر داشته باشید این درس, گسترده و تخصصی تر شده نسخه ادبیات زبان فارسی است و باید با بهره بری از کتب سال های ابتدایی و راهنمایی این درس دانش لازم را به دانش آموزان این مقاطی انتقال دهید تا درک ساده تر و مروری بر نکت سال های قبل داشته باشید.

صحبتی دیگر با دبیران:

بهتر است در تدریس این درس از بیان ماطلب اضافی به دانش آموزان پرهیز کرد چرا که ممکن است باعث انباشت دانش و فرسایش ذهنی دانش آموز شود.
امیدواریم آموزش این کتاب برای فرزندان این ملت ثمر بخش باشد و باعث رشد و شکوفایی زبان و ادبیات فارسی و پرورش شایستگی های نسل جوان در این خاک باشد.