چگونه مطالعه کنیم تا دانشجوی موفقی باشیم
برای موفق شدن در مدرسه و دانشگاه و درباره برنامه ریزی توضیحاتی را ارائه کردیم در ادامه با ما همراه باشید
1. تعیین اهداف: قبل از شروع به مطالعه، اهداف خود را مشخص کنید. بدانید که چه چیزهایی را می‌خواهید از مطالعه خود بیاموزید و به چه دانش و مهارت‌هایی نیاز دارید.
2. برنامه‌ریزی زمان: زمان مطالعه را به درستی برنامه‌ریزی کنید. تعیین زمان‌های مشخص برای مطالعه در روز و هفته به شما کمک می‌کند تا به طور منظم و پیوسته مطالعه کنید.
3. ایجاد محیط مناسب: یک محیط آرام و خلوت را برای مطالعه انتخاب کنید. مطمئن شوید که در محیطی با کمترین تشویش و انحراف قرار دارید تا تمرکز بیشتری داشته باشید.
4. استفاده از تکنیک‌های مطالعه: از تکنیک‌های مطالعه مؤثر مانند خواندن خلاصه‌ها، ساختن نمودارها و نقشه‌های ذهنی، توضیح دادن مفاهیم به دیگران و تکرار مطالب استفاده کنید. این تکنیک‌ها به شما کمک می‌کنند مطالب را بهتر فهمیده و به خاطر بسپارید.
5. تعامل با مطالب: در حین مطالعه، سعی کنید با مطالب تعامل داشته باشید. می‌توانید سوالات بپرسید، تمرین‌ها را حل کنید و بازخورد دریافت کنید. این کار به شما کمک می‌کند مطالب را بهتر درک کنید و ارتباط بهتری با موضوع برقرار کنید.
6. ایجاد مرور منظم: برنامه‌ریزی برای مرور منظم مطالب مهم است. از تکنیک‌هایی مانند مرور سریع پس از پایان هر جلسه مطالعه، مرور متناوب مطالب و تمرین‌ها و استفاده از کارت‌های یاداشت برای نکات کلیدی استفاده کنید.
7. استراحت مناسب: همچنین، به استراحت مناسب توجه کنید. مطالعه بی‌وقفه بدون استراحت ممکن است منجر به کاهش تمرکز و خستگی شود. بنابراین، بین جلسات مطالعه کوتاهترین استراحت‌ها را بگیرید و به خودتان فرصتی بدهید تا از ذهن خود استراحت کنید.
8. همکاری با دیگران: مطالعه گروهی یا همکاری با دیگران نیز می‌تواند مفید باشد. با دیگران در مورد مطالب بحث کنید، سوالات بپرسید و از تجربیات همدیگر بهره‌برداری کنید.
تنظیم برنامه مشخص شده
پس از فراهم ساختن بهترین و مناسب‌ترین محیط ممکن برای مطالعه، اقدام بعدی تهیه و تنظیم «برنامه‌ای مشخص» است- برنامه‌ای مشخص و درعین حال به حد کفایت انعطاف‌پذیر، چنان‌که در عمل قابل‌اجرا باشد. اشتباه اغلب محصلان ناموفق در این است که به علت مسامحه در تنظیم «برنامۀ مشخص مطالعه»، از انجام دادن تکالیف مدرسه غفلت می‌کنند و ناگهان در می‌یابند که درس‌ها روی‌هم انباشته‌شده است. اگر برنامه‌ای را، که امکان حداکثر استفاده از وقت را به شما بدهد، از روز اول سال تحصیلی به‌دقت اجرا کنید در می‌یابید که به اندازۀ کفایت وقت برای مطالعه و هم برای سایر فعالیت‌های خود دارید. آنگاه نه تنها وقت کافی برای سایر فعالیت‌های خود خواهید یافت، بلکه در کار مطالعه و فراگیری نیز امکانات و توفیق بیشتری به دست خواهید آورد. داشتن «برنامۀ مشخص مطالعه» نیروی تمرکز حواس را زیاد می‌کند. اگر عادت کنید موضوعی را هر روز و در سرساعت معین مطالعه کنید، در می‌یابید که تأمین تمرکز حواس برای فراگرفتن آن موضوع کوشش بسیار کمتری لازم دارد. با تنظیم برنامۀ مشخص مطالعه و اجرای دقیق آن از ابتدای سال تحصیلی می‌توانید از خطر «انباشتن مغز»، در آخرین دقایق پیش از امتحان اجتناب کنید «انباشتن مغز» روش مطمئنی برای فراگیری واقعی نیست، چون درس‌هایی که به طرز فشرده فراگرفته شوند به تعجیل نیز فراموش می‌گردند. و به علاوه، «انباشتن مغز» احتمالاً سبب ناراحتی‌های هیجانی و اضطراب‌انگیز ذهنی نیز می‌شود؛ و این هیجانات بخش عمدۀ کارآیی و آمادگی ذهنی شما را، درست در همان لحظات حساسی که نیاز به هشیاری دارید، فلج می‌کند. پیش از اقدام به تنظیم برنامۀ مشخص مطالعه، اصول اساسی «تنظیم برنامه» را، که در زیر ذکر می‌شود، به‌دقت بخوانید.
برنامه باید قابل‌انعطاف باشد
برنامه باید چنان تنظیم گردد که در برخورد با حوادث و اتفاقات پیش‌بینی‌نشده نیز انعطاف‌پذیر و قابل‌اجرا باشد. اگر مثلاً مجبور شدید ساعتی را که برای مطالعۀ درس بخصوصی گذاشته‌اید، به مصرف امر غیر منتظری برسانید، باید به جبران آن فرصت ازدست‌رفته، امکان داشته باشید که آن درس را در ساعت دیگری مطالعه کنید. پس باید ساعت‌های «آزاد» در برنامه پیش‌بینی کرد و منظور نمود تا بتوان آن را به‌جای فرصت‌های از دست رفته بکار برد. البته مفهوم «ساعت آزاد» در برنامه این نیست که در آن ساعت هیچ کاری ندارید و بلاتکلیف هستید، بلکه به احتمال زیاد باید قسمتی از وقت تفریح را فدای آن حادثۀ پیش‌بینی‌نشده کرد. زیرا که در هر حال جبران کردن فرصت از دست رفته بهتر از چشم پوشیدن از آن است.
برای مطالعۀ هر درس وقت کافی منظور کنید
وقتی‌که برای مطالعۀ يك درس در نظر می‌گیرید لااقل باید دو برابر زمانی باشد که در کلاس صرف آن درس می‌شود. قاعدۀ کلی آنست که هر ساعت درس مدرسه نیاز به دو ساعت مطالعه دارد. شاید بعضی از محصلان برای مطالعۀ درس بخصوصی نیازمند وقت بیشتری باشند، و يا نزديك امتحانات لازم باشد برای تمام درس‌ها «نسبت دو برابر» را به‌طورکلی افزایش داد. و یا شاید بعضی از درس‌های مدرسه، مثل ورزش، در برنامۀ مطالعه نیازی به‌وقت «دو برابر» نداشته باشد، و در عوض درس بخصوصی بیش از دو برابر ساعت درس نیازمند تمرین و مطالعه باشد.
برنامه را متناسب با روحیۀ شخص خودتان تنظیم کنید
در تنظیم برنامه متوجه باشید وقتی را برای مطالعۀ هر درس در نظر بگیرید که در آن‌وقت حداکثر آمادگی را برای آن امر داشته باشید. مثلاً اگر مطالعۀ زبان خارجه برای شما مشکل است، و در ضمن مناسب‌ترین وقتی‌که شخص شما می‌توانید تمامی حواس و نیروی خود را در کار مطالعه صرف کنید، صبح‌های زود است، موقع تنظیم برنامه مواظب باشید مطالعۀ زبان خارجه را برای صبح بگذارید.
اما از آنجا که ثابت شده است هر آنچه که پیش از خوابیدن فراگرفته شود دیرتر فراموش می‌گردد، به‌طور کلی بهتر است محصلان مطالعۀ درس‌های مشکل را برای شب و پیش از خواب بگذارند.
مرور هفتگی درس‌ها
در برنامۀ مطالعۀ خود «لااقل» هفته‌ای يك ساعت برای مرور کردن هر درس در نظر بگیرید. نزديك امتحانات احتمالاً باید به ساعت‌های «مرور» درس‌ها در برنامه افزود.
استفاده از زنگ‌های «آزاد» مدرسه را در برنامۀ مطالعه خود بگنجانید
طرحی بریزید که از وقت‌های آزاد مدرسه، میان ساعت هشت و نیم صبح تا چهار بعدازظهر، حداکثر استفاده را ببرید. حتی زنگ‌های تفریح را نیز مغتنم بشمارید. چنانچه استفاده از این فرصت‌ها را به‌طور مشخص در برنامۀ مطالعه خود نگنجانید، آن‌ها را بیهوده و به عبث از دست می‌دهید.
وقت مطالعۀ هر درس را حتی‌الامکان نزدیک‌تر به ساعت آن درس تعیین کنید
تا آنجا که ممکن است مطالعۀ هر درس را بلافاصله پس از ساعت آن درس انجام دهید. اگر میسر نیست که برنامۀ مطالعه را به‌این‌ترتیب تنظیم کنید، کوشش کنید ساعت مطالعۀ آن درس را پیش از کلاس آن بگذارید. عادت کردن به مطالعۀ هر درس بلافاصله پس از کلاس آن درس اهمیتی بسزا دارد. مخصوصاً در مورد درس‌هایی که به‌صورت سخنرانی استاد، یا مباحثه میان محصلان مطرح می‌شود. در واقع باید اقدام جدی به قصد فراگرفتن هر درس را وقتی انجام داد که موضوع آن درس هنوز در ذهن زنده و «تازه» است.
در بین مطالعه دو موضوع شبیه، یا مربوط به هم، درس دیگری مطالعه کنید و یا فاصلۀ زمانی مختصری -وقفۀ استراحت- قایل شوید
اوقات برنامۀ خود را به قسمی تنظیم کنید که مطالعۀ يك درس پس از درسی بیفتد که به حداکثر امکان موضوعشان متفاوت است. مثلاً اگر بناست در يك شب شیمی، و روانشناسی اجتماعی، و روانشناسی نابهنجاران را مطالعه کنید، بهتر است برنامه را به قسمی تنظیم کنید
که ساعت مطالعۀ شیمی در میان دو درس روانشناسی بیفتد. مطالعۀ پیوستۀ دو موضوعی که مضمونشان بهم نزديك است، و یا در زمینۀ يك فن هستند، متضمن این خطر است که خیلی زودتر از دو موضوعی که مضامینشان نامتشابه است فراموش شود. پس اگر ناگزیر از مطالعۀ درس‌های متشابه، در يك نشست، شدید، بهتر است میان هر دو درس مختصر استراحت و وقفه منظور کنید.
هر جلسۀ مطالعه را به چند قسمت تقسیم کنید
برنامۀ مطالعۀ خود را به قسمی تنظیم کنید که دريك نشست بیش از يك ساعت و نیم، یا حداکثر دو ساعت، صرف مطالعۀ يك درس نشود. پس از آن که درسی را در زمانی متناسب (نه کم و نه زیاد) با منتهای تمرکز حواس مطالعه کردید، مدت کوتاهی هم استراحت کنید. یا اینکه موضوع مطالعه را عوض کنید چنانچه وقفۀ استراحت میسر نباشد موضوع مطالعه را به‌کلی تغییر دهید. هر چند که برای تأمین «بازده» بیشتر در کار مطالعه و فراگیری، چند لحظه وقفه به خاطر استراحت یا تفریح، مطلوب‌تر از تغییر موضوع مطالعه است زیرا که فعالیت مداوم ذهن، بدون فواصل کافی استراحت، سبب ضعف و نقصان استعداد فراگیری است.
پس از آنکه اصول بالا را به‌دقت مطالعه کردید،اقدام به نوشتن برنامه شخص خودتان بکنید شاید لازم باشد که، پیش از نوشتن برنامه، کلیۀ فعالیت‌های اجباری را که باید در سر ساعت‌های معین انجام داد یادداشت کنید. مثلاً ساعت‌های درس مدرسه، آزمایشگاه، کار بیرون، خوراك، و خواب ازجمله امور اجباری هستند که باید در سر ساعت معین و به مدت معین انجام پذیرند. پیش‌نویس برنامه را بهتر است با مداد بنویسید. زیرا در این صورت تغییر دادن و دست بردن در آن آسان خواهد بود. همچنین فعالیت‌های اجباری را بهتر است با «مداد قرمز» در برنامه ثبت کنید. سپس به‌طور دقیق مشخص کنید که می‌خواهید برای هر درس چقدر وقت صرف مطالعه کنید و همچنین می‌خواهید چقدر وقت برای مرور هفتگی هر درس منظور کنید وقت فعالیت‌های تفریحی خود را نیز در برنامه ثبت کنید. پس از آنکه پیش‌نویس آماده شد، یک‌بار دیگر اصول اساسی بالا را به‌دقت بخوانید تا اطمینان حاصل کنید که برنامه شما با آن تطبیق می‌کند.
مخصوصاً اهمیت این مطلب را فراموش نکنید که «در قبال هر مقدار وقت کلاس باید دو برابر آن مقدار وقت صرف مطالعۀ هر درس کرد». سپس برنامه تنظیمی خود را به معلم یا استاد راهنمای خود نشان دهید و چنانچه تغییر دیگری توصیه نشد، آن را در دو نسخه پاک‌نویس کنید یکی برای ثبت در دفتر یادداشت روزانه و یکی برای روی میز مطالعه.
دیدگاهتان را بنویسید